Onderstaande tekst is een gedeelte uit het boek 'Het ritme van de tijden' ( Alberte van Ess & Lex Boot, pag 7-9). Als je meegaat met het Kloosterweekend van 13-15 januari 2023 in de Abdij van Egmond nodigen we je uit om dit te lezen ter voorbereiding op het thema van het weekend 'Stil uitzien naar...'
Verstilling is een van de belangrijkste aspecten op de geestelijke weg. Het brengt ons in een innerlijke grondhouding waarin we ervan afzien om zelf nog van alles te plannen, te willen, te denken en te doen. Het is een stil wachten op bewegingen van God, die zich soms een tijd lang verborgen houdt. In de cadans van de seizoenen kan de periode van de winter ons goed helpen om te oefenen in dit verstilde wachten.
Uiterlijk en innerlijk verstillen
Buiten zijn alle bladeren gevallen en de natuur maakt een verstilde indruk. Het leven speelt zich voornamelijk binnen af. Ook wij keren naar binnen, naar ons hart.
Uiterlijke stilte moet je bewust opzoeken. Om ons heen is immers een voortdurend gezoem, geruis, geratel en gerommel. Hoor maar eens aandachtig hoeveel geluiden er op de plek zijn waar je nu bent. Geluiden zijn onontkoombaar, maar vaak te veel. Daar zijn we zo aan gewend geraakt dat mensen zich soms ongemakkelijk of zelfs angstig voelen bij een lange stilte. Maar wie heeft geleerd stilte toe te laten kent de ervaring van haar heilzame kracht. In de stilte ervoer de profeet Elia een glimp van de Eeuwige, als een zachte bries.
Naast de uiterlijke stilte vraagt onze ziel om innerlijke verstilling. Dat is een grondhouding waarbij we ons niet laten afleiden door geluiden en woorden, maar ook niet door indrukken, gevoelens en gedachten. 'Mijn ziel is stil tot God mijn Heer' zingen we met Psalm 62. Zo stil zijn, heeft niets te maken met slaperigheid, leegte of afwezigheid maar verwijst op de geestelijke weg naar een volheid en tegenwoordigheid. Daarin is God, daarin ritselt de Geest op zachte wijze, en daarin rust de liefde. Ook van Jezus lezen we dat hij zich dikwijls terugtrok in deze stilte om in eenheid met de Vader te zijn.
Neem de tijd als je stilte zoekt, en besef dat er onder de bovenlaag van prikkels en indrukken altijd een diepe stille ruimte is in jezelf.
Verstilling uithouden
In de winter helpt de natuur ons om verstilling levend te houden. We zijn periodes stil tot God, trekken ons terug in de binnenkamer van ons hart en beseffen daar zijn aanwezigheid. Er kunnen echter ook fasen zijn waarbij God zich verborgen lijkt te houden. Het landschap van onze ziel lijkt dan op een winters landschap met bevroren sloten. In zo'n geestelijke winter gebeurt er aan de zichtbare en voelbare oppervlakte niets meer. Het is dan een spirituele uitdaging om te wachten, en te leren wat het is om een wachter te zijn. Om niet zelf te gaan duwen en trekken, niet onszelf geestelijk te overschreeuwen. De wintertijden van de ziel zijn niet altijd zo gemakkelijk uit te houden. Ze kent een zekere stroefheid en stramheid, en soms opwellende irritaties hierover. Het leert ons afzien van eigen kracht en alles maar in handen te leggen van de God op wie wij wachten. Gevoelens van verveling of vervelende gevoelens kunnen ons overvallen. Soms lijkt er wekenlang maar niets te gebeuren. Je gebed komt maar moeizaam op gang en je vraagt je af of het zin heeft om nog verder te gaan. En toch… vertrouw op de verborgen beweging van de Geest. Diep in het verborgene groeit iets. Als een licht diep in de nacht.
Verstillen in eenheid met de natuur
De letterlijke stilte zoeken, innerlijk tot verstilling komen, het leren wachten en het uithouden in het verstilde landschap van onze ziel zijn belangrijke aspecten van onze spirituele weg. Zij zijn uiteraard niet aan een tijdsperiode gebonden maar resoneren het hele jaar mee. Maar, in de soms zelf stroeve stilte van een winters landschap kan de natuur ons helpen om hier een poosje bij te blijven .